Vaclav Klaus 2010, Aspekt (Ned. vertaling)
Waardering: * * * *
Marjan Waldorp
Vaclav Klaus (geboren 1941) heeft een groot deel van zijn leven -tot de Fluwelen revolutie in 1989- aan den lijve mogen ondervinden hoe het is te leven in een communistische staat. Het maakte hem tot een groot voorvechter van de vrijheid van de mens! Ook bracht het hem tot de overtuiging dat de kapitalistische vrije markteconomie veruit te verkiezen is boven een dirigistische centraal geleide economie.
Alergisch voor alles wat de vrijheid van de mens bedreigt, doorzag Vaclav Klaus als geen ander de dirigistische anti-kapitalistische ideologie achter het ecologisme. Volgens Vaclav Klaus is het debat over milieu en klimaat plaatsvervangend voor het eigenlijke thema: de vrijheid van het individu. Het ecologisme is een wereldbeschouwing, die radicaal en tegen elke prijs (dus ook de beperking van de vrijheid van het individu en het verlies van mensenlevens) de wereld volledig wil veranderen: de mens, zijn gedrag, de maatschappelijke orde, het waardesysteem, alles! Niet langer het na de fluwelen revoluties teloor gegane communisme, maar het ecologisme vormt thans de grootste bedreiging voor de vrijheid, democratie, markteconomie en welvaart.
Nog niet eerder heb ik zo'n heldere en scherpe analyse van het ecologisme gelezen! Het is ook een zeer verontrustende analyse. Elke politicus die de mensheid nog een warm hart toedraagt, -en de meesten pretenderen dat- zou deze analyse op zich in moeten laten werken, alvorens zich mee te laten slepen in allerlei vrijheidsbeperkende maatregelen, uitmondend in de eco-socialistische staat.
Ex-president van Tsjechië Vaclac Klaus is professor in de economie. In dit boekje behandelt hij enkele thema's, die hij belangrijk vindt: hulpbronnen, technische vooruitgang, discontering en het voorzorgsbeginsel. Hij bekijkt die door de bril van de econoom.
Volgens de ecologisten mag de vooruitgang van de beschaving niet gepaard gaan met de verkwisting van natuurlijke hulpbronnen. Regelgeving en fiscale maatregelen, die de prijs kunstmatig verhogen, zouden daarom juist en onvermijdelijk zijn.
Vaclav Klaus ziet dat anders. Hij haalt prof. Julian Simon aan, die in zijn boek 'The Ultimate Resource' uiteenzet, dat natuurlijke hulpbronnen slechts potentiële hulpbronnen zijn. Het worden pas economische hulpbronnen, wanneer zij de mens tot nut zijn, en tegen een marktconforme prijs technologisch gewonnen kunnen worden. Het menselijk vernuft is de cruciale factor: 'The Ultimate Resource'. Economische hulpbronnen zijn dus niet -zoals de ecologisten dat zien- een statische grootheid, maar nemen toe naarmate onze kennis toeneemt. 1
Wat betreft het reguleren van vraag en aanbod huldigt Vaclav Klaus het liberale standpunt, dat de vrije markteconomie dit via het prijsmechanisme prima aankan. Overheidsingrijpen is derhalve niet nodig!
Ecologisten betogen, dat wij ons opofferingen moeten getroosten om onze kinderen en kleinkinderen een betere toekomst te geven. Maar klopt deze stellingname wel?
Diverse studies schatten, dat het effect van klimaatverandering op de economie -positief dan wel negatief- gering is. Dat komt o.a. doordat steeds minder economische activiteiten in de open lucht plaatsvinden en gevoelig zijn voor klimaatverandering. Volgens schattingen zal het wereld-BNP in het jaar 2100 tien maal zo hoog zijn als nu. Het effect van klimaatverandering zal daarbij in het niet vallen. Bovendien kunnen wij niet weten hoe de wereld er over honderd jaar uit zal zien. Het is daarom niet zinnig om nu de problemen van toekomstige generaties te willen oplossen.
Vaclav Klaus neemt uitgebreid de tijd om het voor niet-economen moeilijk te begrijpen onderwerp discontering uit te leggen. Via discontering kan een huidige waarde naar de waarde in de toekomst worden getransformeerd. Discontering is een belangrijke factor bij het berekenen van toekomstprojecties in klimaatrapporten. Volgens Vaclav Klaus rekenen ecologisten met een te lage discontorente, of negeren discontering. Toekomstprojecties schetsen daardoor een verkeerd beeld.
Volgens Vaclav Klaus gebruiken (misbruiken) de ecologisten het voorzorgsbeginsel op een aprioristische absolutistische wijze voor hun doel. Toepassen van het voorzorgsbeginsel is te vergelijken met het afsluiten van een verzekering. Niemand zou echter een verzekering afsluiten, die een klein risico afdekt tegen een zeer hoge premie. Toch is dat wat het Kyoto-protocol afdwingt: het gebruik van energie met een derde verminderen om tot het jaar 2050 een beperking van de temperatuurstijging met 0,05C te bereiken!
Ecologisten praten niet over de negatieve gevolgen van het toepassen van het voorzorgsbeginsel. Zo zijn er de z.g. "opportunity costs". Andere activiteiten krijgen een lagere prioriteit, waardoor voor die activteiten geen geld meer beschikbaar is.
Volgens de ecologisten zijn zon en wind gratis. Om tal van redenen zijn zonne- en windenergie echter erg duur. Daarnaast legt energie uit zon, wind en biomassa beslag op grote oppervlakten van het productiemiddel grond. Windmolens doden miljoenen vogels per jaar. Waterkrachtcentrales verstoren de natuur.
Vaclav Klaus gaat in op het onderzoek naar de opwarming van de aarde, de betrouwbaarheid van de resultaten en hoe hierover in de media wordt bericht.
Hij haalt diverse wetenschappers aan, die tot geheel andere conclusies komen dan de hedendaagse politiek correcte opvattingen. Bovendien is het de vraag of een eventuele opwarming van de aarde nadelig of voordeling voor de mensheid zou zijn.
Maar kritische wetenschappers hebben het moeilijk. Toen Bjorn Lomborg in 2001 "The Skeptical Environmentalist" uitbracht, werd hij door ecologische activisten voor het Deense Comité voor Wetenschappelijke Oneerlijkheid gedaagd. Het duurde een jaar voordat hij werd gerehabiliteerd. 2
De berichtgeving in de media over de resultaten van wetenschappelijk onderzoek vormt een probleem apart. Vaclav Klaus haalt Patrick J. Michaels aan, die vaststelt dat er een enorme kloof bestaat tussen de oorspronkelijke wetenschappelijke rapporten en de publieke presentatie van hun resultaten in de massamedia. Het kijkt erop alsof de auteurs dit met opzet doen, vooral met het oog op het verwerven van fondsen. Hoe groter de verwachte catastrofe, des te meer geld zij kunnen krijgen voor verder onderzoek.
Ten tijde van het verschijnen van het vierde rapport van het IPCC (2007) stelde een groep wetenschappers een "Onafhankelijke samenvatting voor beleidsmakers" op uit onvrede met de officiële samenvatting, uitonderhandeld door de bureaucraten van de deelnemende landen. Op basis van hetzelfde IPCC rapport trok deze alternative samenvatting geheel andere conclusies!
Het korte antwoord van Vaclav Klaus is: niets.
De socialisten aan de ene kant en de ecologisten aan de andere kant geloven, dat hoe ingewikkelder een systeem, des te minder dat aan zichzelf moet worden overgelaten, en des te meer het moet worden gestuurd, gereguleerd, gepland en geconstrueerd. 3 De Oostenrijkse school in de economische wetenschap heeft echter aangetoond, dat dit precies omgekeerd is. Een gecompliceerd systeem mag en kan niet door een een menselijk plan effectief worden georganiseerd.
Vaclav Klaus houdt een vurig pleidooi voor de vrijheid van de mens en de vrije markteconomie. De communistische praktijk zou iedereen moeten overtuigen, dat zonder markt, prijzen, privé-eigendom en winst het niet mogelijk is fatsoenlijk met de mensen noch de natuur om te gaan.
Met "Blauwe Planeet (niet groen) heeft Vaclav Klaus een heel interessant boekje geschreven. Ondanks het feit dat de oorspronkelijke uitgave in 2007 verscheen, is het nog steeds heel actueel. Mijn enige kritiek is, dat Vaclav Klaus in zijn schrijfstijl nogal van de hak op de tak springt. Dat maakt het soms lastig snel vat op de essentie te krijgen.
Ik geef dit boekje vier sterren. Zo heb ik nog een ster over voor boeken als "The Age of Global Warming" van Rupert Darwall.
Hoewel in de toekomst kijken altijd onzeker is, geeft de geschiedenis deze zienswijze gelijk. Telkens weer wist de mens de bakens te verzetten. Hout als brandstof werd opgevolgd door het energierijkere kolen. Met de verbrandingsmotor werd petroleum een belangrijke economische hulpbron. En de ontdekking van kernenergie bracht een energiebron met een ongekende energiedichtheid! ↩
Wat Vaclav Klaus hier beschrijft is nog steeds actueel! Het eruit werken van kritische wetenschappers heeft een vaste plaats in het eco-activistisch arsenaal. De lijst van slachtoffers is lang, met recent nog de Australische prof. Peter Ridd, die kritiek had geuit op het onderzoek naar het Great Barrier Riff. Hij kreeg eerst een spreekverbod van de James Cook universiteit en werd vervolgens ontslagen. Via crowdfunding startte hij echter een rechtzaak en werd door de rechter dit jaar (2019) op alle punten in het gelijk gesteld! ↩
Vaclav Klaus raakt hier misschien wel aan het meest fundamentele verschil van inzicht tussen socialisten en liberalen. Socialisten denken in termen van regelgeving en bevoogding. Liberalen gaan uit van de kracht en de creativiteit van het individu. ↩